artikelen


Home > artikelen
AchtergrondartikelenFadoPortugal

Fátima, Fado & Futebol: Portugal onder Salazar

Rene Zwaap 2571

‘Fátima, Fado en Futebol’, dat waren in de woorden van dictator Salazar (1889-1970) de pijlers van de Portugese samenleving: ‘Fátima voor het geloof, fado voor de saudade, en futebol voor de glorie van het vaderland’. In de ogen van de verlegen dictator waren de ‘drie F’en’ de basis van zijn Estado Novo (Nieuwe Staat) –  met vier decennia nog altijd de langszittende dictatuur op fascistische grondslag op Europees grondgebied.  En nog steeds vormen Fátima, fado en futebol de heilige drieëenheid

Lees meer
AchtergrondartikelenMozambique

Mario Coluna (1935-2014) over voetbal en politiek

Rene Zwaap 5012

De Mozambikaanse voetballer Mario Coluna (1935-2014) was samen met landgenoot Eusébio de grote man van het roemrijke Benfica van de jaren 60.  In 2004 had René Zwaap in Maputo een interview met deze voetballegende over de band tussen sport en kolonialisme. Tekst René Zwaap MAPUTO - Ze noemden hem 'o monstro sagrado' - het heilige monster. Spijkerhard maar met stijl, onverzettelijk, onvermoeibaar. Mario Coluna was de aanvoerder van het gote Benfica van de jaren zestig, dat twee Europese titels in

Lees meer
AchtergrondartikelenPortugal

De kapiteins van de Anjerrevolutie

Rene Zwaap 4083

De Anjerrevolutie van 25 April 1974 kwam voort uit het lagere kader van het Portugese officierenkorps. Zij wensten een einde aan de koloniale oorlogen in Afrika. Wat wisten de Navo-partners van Portugal eigenlijk van de op handen zijnde coup? Tekst Menno Postma & René Zwaap Qua levensduur van een fascistoïde regime is Portugal nog altijd Europees recordhouder, zo niet wereldkampioen. Maar dan dertig jaar duurde de Estado Novo, de op corporatistische leest geschoeide eenpartijstaat van Salazar, in stand gehouden dankzij

Lees meer
AchtergrondartikelenFatimaPortugal

Het wonder van Fátima ontsluierd

Rene Zwaap 20375

Verleden jaar werden twee van de drie zienertjes van de Mariaverschijningen in het Portugese Fátima in 1917 heiligverklaard door Paus Franciscus. Was het de bekroning van honderd jaar boerenbedrog? Een reconstructie van een wonder. Tekst René Zwaap Portugal, 13 mei 1917. In een vallei even buiten het afgelegen dorp Fátima, tweehonderd kilometer ten noorden van Lissabon, zoeken drie boerenkinderen met een kleine kudde schapen in de schaduw van een azinheira, een oude eik, bescherming tegen de felle middagzon. Het zijn

Lees meer
AchtergrondartikelenFadoMuziekPortugalUncategorized

De fado van Amália Rodrigues

Rene Zwaap 5165

Amália Rodrigues (1920-1999) werd na haar dood geëerd als de keizerin van de fado. Maar na de Anjerrevolutie leek het met haar loopbaan gedaan op grond van beschuldiging van collaboratie met het dictatoriale regime.   Tekst René Zwaap   Amália Rodrigues, de oppermuze van de Taag, wist niet precies op welke dag ze werd geboren. Haar grootmoeder vertelde altijd dat het 'in de kersentijd' was. Om administratieve rompslomp te voorkomen werd besloten dat Amália da Piedade Rodrigues, zoals ze voluit

Lees meer
artikelenLiteratuurPortugal

Camões en Slauerhoff: een zielsverwantschap

Rene Zwaap 4660

Met de integrale vertaling door Arie Pos is Os Lusíadas, het hoofdwerk van de nationale dichter van Portugal Camões, dan eindelijk ontsloten voor het Nederlandse publiek. Wie was de man van wie Slauerhoff zich een reïncarnatie waande?  Tekst  René Zwaap Os Lusíadas, het oerboek van de Portugese literatuur, geschreven door Luíz Vaz de Camões, werd tot nog toe slechts eenmaal integraal in het Nederlands vertaald: in 1777 verscheen een vertaling in proza van de hand van LambartusStoppendaalPietersz. onder de titel

Lees meer
AchtergrondartikelenPortugal

De affaire-Alves Reis

Rene Zwaap 3424

Valsemunter Artur Virgilio Alves Reis zorgde in de 'roaring twenties' van Portugal voor een kortstondig economisch wonder. Maar de gouden tijden culmineerden in een dictatuur. Tekst René Zwaap In 1920 ligt de Portugese economie op apegapen. De nationale munt, de escudo, neemt dagelijks in waarde af en niemand zet meer geld op de bank. In november 1920 maakt het ministerie van Financiën bekend dat het volk geen geld meer heeft om het dagelijks brood te kopen. Het sterftecijfer verdubbelt binnen

Lees meer
AchtergrondartikelenPortugal

De moord op Humberto Delgado

Rene Zwaap 5007

Zestig jaar geleden, in 1958, werd de Portugese dictatuur van Salazar uitgedaagd door de 'generaal zonder angst' Humberto Delgado. Het regime sidderde van angst, maar uiteindelijk moet Delgado zijn moed bekopen met de dood en kreeg Salazar vrij spel voor zijn desastreuze koloniale oorlogen in Afrika. Tekst René Zwaap   In 1958 wordt het regime van Salazar uitgedaagd door generaal Humberto Delgado, bijgenaamd 'O general sem medo', de generaal zonder angst. Van een trouw supporter van de Estado Novo -

Lees meer
AchtergrondartikelenCabo VerdeReizen

Cabo Verde: een droom tussen Europa en Afrika

Rene Zwaap 2909

De wind blaast iedere dag even hard, de zon verstopt zich soms achter wolken, maar de temperatuur zakt niet onder de 24 graden. Het Kaapverdiaanse eiland Boa Vista is een ruige, ongepolijste, heerlijke vakantiebestemming. Tekst en foto: Gijs Korevaar De rij landrovers en jeeps rijdt het dorpje Cabeço das Tarafes binnen, stopt voor een restaurant en de Nederlandse toeristen stappen uit. Jonge Kaapverdianen komen uit de straten en steegjes naar het centrale plein en kijken hun ogen uit. Na een

Lees meer
artikelenCabo VerdeLiteratuur

Weerzien met een Kaapverdisch eiland

Rene Zwaap 3190

Last van een beginnende depressie? Knaagt de fado aan uw ziel en verdrinkt u in de saudade? Laat de antidepressiva ongemoeid en spoedt u naar de boekhandel om De humeuren van meneer Utac aan te schaffen. Deze wonderbaarlijke roman staat garant voor een goed humeur en valt misschien nog wel het beste te duiden als een soort Bob den Uyl met Afrikaanse ziel: poëtisch en droog-komisch tegelijk, magisch realistisch als een Zuid-Amerikaanse vertelling, filosofisch en hilarisch, diep en geestig, vrolijk

Lees meer