‘Fátima, Fado en Futebol’, dat waren in de woorden van dictator Salazar (1889-1970) de pijlers van de Portugese samenleving: ‘Fátima voor het geloof, fado voor de saudade, en futebol voor de glorie van het vaderland’. In de ogen van de verlegen dictator waren de ‘drie F’en’ de basis van zijn Estado Novo (Nieuwe Staat) – met vier decennia nog altijd de langszittende dictatuur op fascistische grondslag op Europees grondgebied. En nog steeds vormen Fátima, fado en futebol de heilige drieëenheid
Lees meerPortugal
De Anjerrevolutie van 25 April 1974 kwam voort uit het lagere kader van het Portugese officierenkorps. Zij wensten een einde aan de koloniale oorlogen in Afrika. Wat wisten de Navo-partners van Portugal eigenlijk van de op handen zijnde coup? Tekst Menno Postma & René Zwaap Qua levensduur van een fascistoïde regime is Portugal nog altijd Europees recordhouder, zo niet wereldkampioen. Maar dan dertig jaar duurde de Estado Novo, de op corporatistische leest geschoeide eenpartijstaat van Salazar, in stand gehouden dankzij
Lees meerVerleden jaar werden twee van de drie zienertjes van de Mariaverschijningen in het Portugese Fátima in 1917 heiligverklaard door Paus Franciscus. Was het de bekroning van honderd jaar boerenbedrog? Een reconstructie van een wonder. Tekst René Zwaap Portugal, 13 mei 1917. In een vallei even buiten het afgelegen dorp Fátima, tweehonderd kilometer ten noorden van Lissabon, zoeken drie boerenkinderen met een kleine kudde schapen in de schaduw van een azinheira, een oude eik, bescherming tegen de felle middagzon. Het zijn
Lees meerAmália Rodrigues (1920-1999) werd na haar dood geëerd als de keizerin van de fado. Maar na de Anjerrevolutie leek het met haar loopbaan gedaan op grond van beschuldiging van collaboratie met het dictatoriale regime. Tekst René Zwaap Amália Rodrigues, de oppermuze van de Taag, wist niet precies op welke dag ze werd geboren. Haar grootmoeder vertelde altijd dat het 'in de kersentijd' was. Om administratieve rompslomp te voorkomen werd besloten dat Amália da Piedade Rodrigues, zoals ze voluit
Lees meerMet de integrale vertaling door Arie Pos is Os Lusíadas, het hoofdwerk van de nationale dichter van Portugal Camões, dan eindelijk ontsloten voor het Nederlandse publiek. Wie was de man van wie Slauerhoff zich een reïncarnatie waande? Tekst René Zwaap Os Lusíadas, het oerboek van de Portugese literatuur, geschreven door Luíz Vaz de Camões, werd tot nog toe slechts eenmaal integraal in het Nederlands vertaald: in 1777 verscheen een vertaling in proza van de hand van LambartusStoppendaalPietersz. onder de titel
Lees meerValsemunter Artur Virgilio Alves Reis zorgde in de 'roaring twenties' van Portugal voor een kortstondig economisch wonder. Maar de gouden tijden culmineerden in een dictatuur. Tekst René Zwaap In 1920 ligt de Portugese economie op apegapen. De nationale munt, de escudo, neemt dagelijks in waarde af en niemand zet meer geld op de bank. In november 1920 maakt het ministerie van Financiën bekend dat het volk geen geld meer heeft om het dagelijks brood te kopen. Het sterftecijfer verdubbelt binnen
Lees meerZestig jaar geleden, in 1958, werd de Portugese dictatuur van Salazar uitgedaagd door de 'generaal zonder angst' Humberto Delgado. Het regime sidderde van angst, maar uiteindelijk moet Delgado zijn moed bekopen met de dood en kreeg Salazar vrij spel voor zijn desastreuze koloniale oorlogen in Afrika. Tekst René Zwaap In 1958 wordt het regime van Salazar uitgedaagd door generaal Humberto Delgado, bijgenaamd 'O general sem medo', de generaal zonder angst. Van een trouw supporter van de Estado Novo -
Lees meer'Portugal in poëzie, een reis in gedichten' neemt de lezer mee op een tocht langs het rijkgeschakeerde landschap van de Portugese ziel: van de stegen van Alfama tot de hoogvlakten van Trás-os-Montes, van verborgen dorpen in de Alentejo tot de oevers van de Mondego. Deze bloemlezing is samengesteld door Rosalie Koolhoven, die ruim 30 gedichten - onder wie van Camões, Fernando Pessoa, en Florbela Espanca - selecteerde en vertaalde. Tezamen vormen deze gedichten een ideale reisgids, want wie Portugal wil
Lees meerIn de Tweede Wereldoorlog was Lissabon voor veel Nederlandse vluchtelingen en Engelandvaarders de springplank naar een veilig bestaan. Dat gold zeker voor de Nederlandse Joden. Tekst Menno Postma en Loe Schoonbrood ‘Het overweldigende gevoel weer in een vrij en onbezet land te zijn, dat maakte de meeste indruk op me. Die druk waar we elke dag aan blootstonden was weg! Ik had op geen enkele manier de indruk dat we in een dictatuur zaten: de terrassen zaten vol, er klonk
Lees meerMoe maar voldaan na een grandioos optreden in Carré zit Carlos do Carmo in het Amsterdamse Girasol-restaurant, samen met zijn bandleden, vrouw Judith, vriend Henk van Twillert (saxofonist en de ‘mystery guest’ tijdens het optreden), management en crew. De rode wijn vloeit rijkelijk, de obers dragen de ene culinaire traktatie na de andere aan, maar de 72-jarige fadista neemt toch ruim de tijd om Lusophonia te woord te staan over zijn rijke loopbaan, zijn visie op de oude en nieuwe
Lees meer